Kiedy odrzucić spadek?

Niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, że dziedziczenie może być źródłem poważnych problemów finansowych. Sytuacja taka ma zazwyczaj miejsce wówczas, gdy długi spadkodawcy przekraczają wartość jego majątku. Jeżeli mamy świadomość, że tak właśnie jest, warto rozważyć odrzucenie spadku.

Nabycie i odrzucenie spadku — podstawowe informacje

Spadek nabywany jest z chwilą śmierci spadkodawcy. Obecnie najczęściej mamy do czynienia z jego przyjęciem z dobrodziejstwem inwentarza (dzieje się tak z automatu, na mocy ustawy), choć w dalszym ciągu można spotkać się z przypadkami przyjęcia spadku wprost. Istnieje również wspomniana na wstępie możliwość jego odrzucenia. Spadkobierca, który zdecyduje się na to ostatnie rozwiązanie, traktowany jest tak, jakby nie dożył otwarcia spadku — nie dziedziczy i nie ma prawa do zachowku. Jego miejsce zajmują jednak zstępni — dzieci i wnuki. Oczywiście one również mogą zdecydować się na podobne rozwiązanie. W sytuacji, gdy nie są w stanie zrobić tego same, stosowne działania mogą wykonać w ich imieniu rodzice lub opiekunowie prawni.

Osobom, zainteresowanym tym tematem, polecamy artykuł, opisujący odrzucenie spadku przez małoletniego u notariusza, zamieszczony w witrynie jednej z renomowanych kancelarii prawnych. Dodajmy, że ważną kwestią jest zachowanie odpowiednich terminów.

Jak i kiedy można odrzucić spadek?

Spadek można odrzucić zarówno we wzmiankowany już sposób — czyli u notariusza — jak i przed sądem. W każdym z tych wypadków obowiązuje taki sam, sześciomiesięczny termin. Początkiem jego biegu jest moment, w którym spadkobierca dowiedział się o śmierci spadkodawcy, istnieniu testamentu lub odrzuceniu spadku przez inne osoby, uprawnione do dziedziczenia.

Co ważne, nie jest w tym wypadku możliwe przywrócenie terminu — spadkobierca, który działał pod wpływem błędu lub groźby, może co najwyżej złożyć do sądu wniosek o zatwierdzenie uchylenia się od skutków prawnych niezłożenia w terminie oświadczenia o odrzuceniu spadku.

Jak odrzucić spadek u notariusza?

Najprostszym rozwiązaniem jest złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku u notariusza. W tym wypadku konieczne będzie jedynie:

• uiszczenie opłaty (50 zł plus koszty odpisu);
• okazanie wymaganych przez prawo dokumentów: odpisu skróconego aktu zgonu osoby zmarłej, aktu urodzenia spadkobiercy oraz aktu małżeństwa (jeżeli spadkobierca takowe zawarł).

Należy również osobiście zjawić się u notariusza (nie ma znaczenia miejsce, w którym znajduje się jego siedziba — wszelkie formalności, związane z dostarczeniem dokumentów do odpowiedniego sądu, spadają na barki kancelarii).

Jak odrzucić spadek przed sądem?

Odrzucenie spadku przed sądem może być dobrym pomysłem w sytuacji, gdy spadkobierca nie ma możliwości okazania wspomnianych wyżej dokumentów, a sześciomiesięczny termin na przeprowadzenie odpowiednich czynności ma się ku końcowi. W tym przypadku należy:

• wnieść do odpowiedniego sądu rejonowego wniosek o przyjęcie oświadczenia o odrzuceniu spadku;
• określić, czy spadek odrzucany jest jako testamentowy, czy też jako ustawowy;
• uiścić opłatę (wynosi ona 100 zł);

Termin będzie zachowany, gdy wniosek zostanie złożony przed upływem 6 miesięcy od momentu, w którym spadkobierca dowiedział się o powołaniu do spadku. Dodajmy, że również w tym wypadku potrzebne będą identyczne, jak u notariusza dokumenty, istnieje jednak możliwość przedstawienia ich dopiero w trakcie postępowania. Po przyjęciu oświadczenia sąd, w którym miało miejsce jego złożenie, prześle odpowiednie odpisy do tzw. sądu spadku (czyli tego, który bada, kto dziedziczy po danym spadkodawcy).